FİLTRE

KATEGORİLER

ALFABET

A

B

C

Ç

D

E

Ê

F

G

H

I

İ

Î

J

K

L

M

N

O

Ö

P

Q

R

S

Ş

T

U

Ü

Û

V

W

Y

X

Z

KATEGORİLER

ALFABET

A

B

C

Ç

D

E

Ê

F

G

H

I

İ

Î

J

K

L

M

N

O

Ö

P

Q

R

S

Ş

T

U

Ü

Û

V

W

Y

X

Z

Ağaç Kültü: Kutsal Ağaçlar ve Dilek Ağaçları

Ağaç kültü; tekil ağaçların, ağaç topluluklarının ya da kutsal korulukların kutsanması ve onlara yönelik saygı pratiklerini ifade etmektedir. Bu ağaçlar, kimi zaman mitolojik varlıkların bizzat…

Dersim’de Hatırlanan ve Güncel Mizah Anlatıları

Bu madde, Türkiye’nin doğusunda ağırlıklı olarak Kürt Alevilerinin yaşadığı Dersim’deki hatırlanan ve güncel mizah anlatılarını incelemektedir. Etnografik saha araştırmalarına dayanan çalışma, Kırmancki dilindeki sözlü hikâyeler…
Firik Dede

Firik Dede

Firik Dede, geçtiğimiz yüzyılda Dersim’in Ovacık bölgesinde yaşamış, hem kutsal bir halk bilgeliği (pir, mürşid) figürü hem de mistik bir “sır taşıyıcısı” olarak Alevi toplumsal…

Ehli Hak (Ehli Hakikat, Yarasanilik, Kakailer)

Yarsanizm, diğer adıyla Ahl‑e Haqq, çeşitli mistik ve gnostik gelenekleri İslami, Mazdeist ve kadim Kürt unsurlarla birleştiren senkretik bir inanç sistemidir. Yarsaniler, 14.–15. yüzyıllarda yaşamış…

Nar: Yaşam ve Ölümün Çelişkili Sembolü

Nar (Punica granatum), Latince’de Malum punicum [1] (“Punik, yani Fenike elması”) olarak da bilinirdi. Eski İran dinlerinde ve İbrahimi dinlerde, ayrıca bu geleneklerden etkilenen sanatta…

Konuşan Kur’an (Kur’an-ı Natık) ve Alevilerin Kur’an ile İlişkisi

“Alevi” üst başlığı altında anılan topluluklarda, “Âşığın sözü Kur’an’ın özü” ifadesi, deyiş ve nefeslerin (Alevi ve Bektaşi ilahileri) çoğu zaman Kur’an’dan bile daha fazla kutsallık…

Tanrı’nın Işığı ve Görkemi: Raa Haq İnancının Takipçileri ve Komşularında Güneş Kültü

Güneş, Dünya’ya en yakın yıldızdır ve güneş sisteminin merkezini oluşturur. Güneş ışınları, Dünya’daki yaşamın gelişmesi ve sürmesi için temel önkoşullardan biridir. Tüm yeryüzü yaşamının vereni…

Xızır’ın Kutsal Davarı (Bezuvar Dağ Keçileri)

Bu madde, Raa Haqi inancındaki panteist doğa kültünü Dersim’de kutsal kabul edilen bezoar keçileri örneği üzerinden inceler. Xızır, Sarik Sivan, Sıx Ahmet Dede ve Düzgün…

Ehl-i Haq (Yaresan)

Güruh-u Naci Raa Haqi’de (Dersim Aleviliğinde) Yaratılış Mitosu

Raa Haqi’de (Dersim Aleviliği ya da Kürt Aleviliği olarak da adlandırılmaktadır) Yaratılış Mitosu, Dersim Aleviliğinin kozmolojik kuruluşunu anlamak açısından temel bir anlatı ve semboller evreni…

Ağaç Kültü: Kutsal Ağaçlar ve Dilek Ağaçları

Ağaç kültü; tekil ağaçların, ağaç topluluklarının ya da kutsal korulukların kutsanması ve onlara yönelik saygı pratiklerini ifade etmektedir. Bu ağaçlar, kimi zaman mitolojik varlıkların bizzat…

Dersim’de Hatırlanan ve Güncel Mizah Anlatıları

Bu madde, Türkiye’nin doğusunda ağırlıklı olarak Kürt Alevilerinin yaşadığı Dersim’deki hatırlanan ve güncel mizah anlatılarını incelemektedir. Etnografik saha araştırmalarına dayanan çalışma, Kırmancki dilindeki sözlü hikâyeler…
Firik Dede

Firik Dede

Firik Dede, geçtiğimiz yüzyılda Dersim’in Ovacık bölgesinde yaşamış, hem kutsal bir halk bilgeliği (pir, mürşid) figürü hem de mistik bir “sır taşıyıcısı” olarak Alevi toplumsal…

Ehli Hak (Ehli Hakikat, Yarasanilik, Kakailer)

Yarsanizm, diğer adıyla Ahl‑e Haqq, çeşitli mistik ve gnostik gelenekleri İslami, Mazdeist ve kadim Kürt unsurlarla birleştiren senkretik bir inanç sistemidir. Yarsaniler, 14.–15. yüzyıllarda yaşamış…

Nar: Yaşam ve Ölümün Çelişkili Sembolü

Nar (Punica granatum), Latince’de Malum punicum [1] (“Punik, yani Fenike elması”) olarak da bilinirdi. Eski İran dinlerinde ve İbrahimi dinlerde, ayrıca bu geleneklerden etkilenen sanatta…

Konuşan Kur’an (Kur’an-ı Natık) ve Alevilerin Kur’an ile İlişkisi

“Alevi” üst başlığı altında anılan topluluklarda, “Âşığın sözü Kur’an’ın özü” ifadesi, deyiş ve nefeslerin (Alevi ve Bektaşi ilahileri) çoğu zaman Kur’an’dan bile daha fazla kutsallık…

Tanrı’nın Işığı ve Görkemi: Raa Haq İnancının Takipçileri ve Komşularında Güneş Kültü

Güneş, Dünya’ya en yakın yıldızdır ve güneş sisteminin merkezini oluşturur. Güneş ışınları, Dünya’daki yaşamın gelişmesi ve sürmesi için temel önkoşullardan biridir. Tüm yeryüzü yaşamının vereni…

Xızır’ın Kutsal Davarı (Bezuvar Dağ Keçileri)

Bu madde, Raa Haqi inancındaki panteist doğa kültünü Dersim’de kutsal kabul edilen bezoar keçileri örneği üzerinden inceler. Xızır, Sarik Sivan, Sıx Ahmet Dede ve Düzgün…

Ehl-i Haq (Yaresan)

Güruh-u Naci Raa Haqi’de (Dersim Aleviliğinde) Yaratılış Mitosu

Raa Haqi’de (Dersim Aleviliği ya da Kürt Aleviliği olarak da adlandırılmaktadır) Yaratılış Mitosu, Dersim Aleviliğinin kozmolojik kuruluşunu anlamak açısından temel bir anlatı ve semboller evreni…

Ocak Sistemi – Mısayb (Musahip) – Pir Ocağında yetişmek

Bu video, Alevilikte toplumsal ve manevi yapının omurgasını oluşturan ocak sistemini, özellikle pir ocağında yetişme deneyimi üzerinden ele alır. “Mısayb” (musahip) kurumu, bireyin sadece bir...

Baba Mansur Ocağı ve Kureyşan Ocağı

Bu video, Bamasur Ocağı ile Kureyşan Ocağı arasındaki tarihsel ve inançsal bağı, özellikle “Baba Mansur & Kureyş” karşılaşma anlatısı üzerinden ele alır. Alevi yol geleneğinde...

Düşkünlük & Düşkün Ocağı

Bu video, Alevi inanç yolunda etik dışına çıkanların karşılaştığı en ağır toplumsal yaptırım olan “düşkünlük” kavramını ve bu makamı yürüten “Düşkün Ocağı”nın işlevini ele almaktadır....

Musahiplik – Görgü Cemi & Pir Kapısı

Bu video, Alevi yolunun temelini oluşturan musahiplik kurumunu, Elmalı’da gerçekleştirilen görgü cemleri üzerinden ele almaktadır. Musahiplik, yalnızca iki kişinin değil, dört canın bir olmasıyla kurulan,...

Rıza Şehri – Rızalık & Sosyal Değişme

Bu video, Alevi inanç sisteminin merkezinde yer alan “Rıza Şehri” idealini, Hakk ve hakikat kavramları üzerinden ele almaktadır. “Rızalık”, “musahiplik (misayb)”, “bir canı bin canla...

Jiare / Jare / Ziyaret – Dişil Ziyaretler & Dersim 38 Anıtı (Berlin)

Bu video, Alevi inancının temel sac ayaklarından biri olan Jiare (Ziyaret) kavramına kadın penceresinden yaklaşmaktadır. Erzincan ve Dersim coğrafyasında yer alan kadın merkezli ziyaret mekânları...

Ana olmak & Analık Deneyimi ve zorluklar

Bu videoda, Alevi inanç sisteminde analık kurumunun bugünkü yeri ve işlevi, kadın deneyimi üzerinden ele alınmaktadır. Hizmet kavramı temelinde şekillenen Alevilikte, “yol hizmetten geçer” ilkesi...

Analık Kurumu – Ocak Sistemi – Sosyal Değişme

Bu videoda Ana Cevahir Altınok, Alevi inanç dünyasında “ana” kavramının kutsiyetini ve ocak sistemiyle olan iç içe geçmişliğini derinlemesine anlatmaktadır. “Hakk Ana” anlayışı çerçevesinde, analığın...

Riza Sehri

Bu videoda Seyyid Seyfeddin (Pîrî Sevdîn) Ocağı mensubu pir Ali Doğan, Alevi düşün dünyasının en temel kavramsal çerçevelerinden biri olan "Rıza Şehri"ni anlatmaktadır. Bu anlatı,...

Analık & Pirlik Makamı – Hakkın Dördüncü Kapısı

Bu videoda Seyyid Seyfeddin (Pîrî Sevdîn) Ocağı mensubu Pir Ali Doğan, Alevi inanç sisteminde "Hakk'ın dördüncü kapısı"na karşılık gelen hizmet makamlarını ele alıyor. "Pir", "rayber"...
Alevilik, köklü bir inanç ve kültürel mirasa sahip olup, barış, adalet ve insan sevgisi gibi evrensel değerleri ön planda tutan zengin bir tarih ve kolektif hafızaya sahiptir. Ancak Aleviler tarih boyunca çeşitli baskılar, katliamlar ve ayrımcılıklar yaşamıştır. Bu olaylar, Alevi topluluğunun hafızasında derin izler bırakmış ve topluluğun kimliğini, inançlarını ve kültürel yapısını etkilemiştir. Aleviliğin kolektif hafızası ve sözlü geleneğinin geçmişten günümüze yaşadığı, soykırım, katliam, sürgün ve asimilasyon çabalarına rağmen varlığını sürdürmesi tarihin derinlerine kök salmış güçlü bir kolektif hafıza ve sözlü geleneği sayesinde olmuştur.
Scroll to Top

Bağış Yap

Alevi Ansiklopedisi’ne nasıl bağış yapabileceğini öğren! Alevi Ansiklopedisi’ne yapılan maddi yardımlar, Rıza Şehri Akademisi onayı ile Alevi Ansiklopedisi’nin genel giderleri için kullanılacaktır.