FİLTRE

KATEGORİLER

ALFABET

A

B

C

Ç

D

E

Ê

F

G

H

I

İ

Î

J

K

L

M

N

O

Ö

P

Q

R

S

Ş

T

U

Ü

Û

V

W

Y

X

Z

KATEGORİLER

ALFABET

A

B

C

Ç

D

E

Ê

F

G

H

I

İ

Î

J

K

L

M

N

O

Ö

P

Q

R

S

Ş

T

U

Ü

Û

V

W

Y

X

Z

Ağaç Kültü: Kutsal Ağaçlar ve Dilek Ağaçları

Ağaç kültü; tekil ağaçların, ağaç topluluklarının ya da kutsal korulukların kutsanması ve onlara yönelik saygı pratiklerini ifade etmektedir. Bu ağaçlar, kimi zaman mitolojik varlıkların bizzat…

Dersim’de Hatırlanan ve Güncel Mizah Anlatıları

Bu madde, Türkiye’nin doğusunda ağırlıklı olarak Kürt Alevilerinin yaşadığı Dersim’deki hatırlanan ve güncel mizah anlatılarını incelemektedir. Etnografik saha araştırmalarına dayanan çalışma, Kırmancki dilindeki sözlü hikâyeler…
Firik Dede

Firik Dede

Firik Dede, geçtiğimiz yüzyılda Dersim’in Ovacık bölgesinde yaşamış, hem kutsal bir halk bilgeliği (pir, mürşid) figürü hem de mistik bir “sır taşıyıcısı” olarak Alevi toplumsal…

Ehli Hak (Ehli Hakikat, Yarasanilik, Kakailer)

Yarsanizm, diğer adıyla Ahl‑e Haqq, çeşitli mistik ve gnostik gelenekleri İslami, Mazdeist ve kadim Kürt unsurlarla birleştiren senkretik bir inanç sistemidir. Yarsaniler, 14.–15. yüzyıllarda yaşamış…

Nar: Yaşam ve Ölümün Çelişkili Sembolü

Nar (Punica granatum), Latince’de Malum punicum [1] (“Punik, yani Fenike elması”) olarak da bilinirdi. Eski İran dinlerinde ve İbrahimi dinlerde, ayrıca bu geleneklerden etkilenen sanatta…

Konuşan Kur’an (Kur’an-ı Natık) ve Alevilerin Kur’an ile İlişkisi

“Alevi” üst başlığı altında anılan topluluklarda, “Âşığın sözü Kur’an’ın özü” ifadesi, deyiş ve nefeslerin (Alevi ve Bektaşi ilahileri) çoğu zaman Kur’an’dan bile daha fazla kutsallık…

Tanrı’nın Işığı ve Görkemi: Raa Haq İnancının Takipçileri ve Komşularında Güneş Kültü

Güneş, Dünya’ya en yakın yıldızdır ve güneş sisteminin merkezini oluşturur. Güneş ışınları, Dünya’daki yaşamın gelişmesi ve sürmesi için temel önkoşullardan biridir. Tüm yeryüzü yaşamının vereni…

Xızır’ın Kutsal Davarı (Bezuvar Dağ Keçileri)

Bu madde, Raa Haqi inancındaki panteist doğa kültünü Dersim’de kutsal kabul edilen bezoar keçileri örneği üzerinden inceler. Xızır, Sarik Sivan, Sıx Ahmet Dede ve Düzgün…

Ehl-i Haq (Yaresan)

Güruh-u Naci Raa Haqi’de (Dersim Aleviliğinde) Yaratılış Mitosu

Raa Haqi’de (Dersim Aleviliği ya da Kürt Aleviliği olarak da adlandırılmaktadır) Yaratılış Mitosu, Dersim Aleviliğinin kozmolojik kuruluşunu anlamak açısından temel bir anlatı ve semboller evreni…

Ağaç Kültü: Kutsal Ağaçlar ve Dilek Ağaçları

Ağaç kültü; tekil ağaçların, ağaç topluluklarının ya da kutsal korulukların kutsanması ve onlara yönelik saygı pratiklerini ifade etmektedir. Bu ağaçlar, kimi zaman mitolojik varlıkların bizzat…

Dersim’de Hatırlanan ve Güncel Mizah Anlatıları

Bu madde, Türkiye’nin doğusunda ağırlıklı olarak Kürt Alevilerinin yaşadığı Dersim’deki hatırlanan ve güncel mizah anlatılarını incelemektedir. Etnografik saha araştırmalarına dayanan çalışma, Kırmancki dilindeki sözlü hikâyeler…
Firik Dede

Firik Dede

Firik Dede, geçtiğimiz yüzyılda Dersim’in Ovacık bölgesinde yaşamış, hem kutsal bir halk bilgeliği (pir, mürşid) figürü hem de mistik bir “sır taşıyıcısı” olarak Alevi toplumsal…

Ehli Hak (Ehli Hakikat, Yarasanilik, Kakailer)

Yarsanizm, diğer adıyla Ahl‑e Haqq, çeşitli mistik ve gnostik gelenekleri İslami, Mazdeist ve kadim Kürt unsurlarla birleştiren senkretik bir inanç sistemidir. Yarsaniler, 14.–15. yüzyıllarda yaşamış…

Nar: Yaşam ve Ölümün Çelişkili Sembolü

Nar (Punica granatum), Latince’de Malum punicum [1] (“Punik, yani Fenike elması”) olarak da bilinirdi. Eski İran dinlerinde ve İbrahimi dinlerde, ayrıca bu geleneklerden etkilenen sanatta…

Konuşan Kur’an (Kur’an-ı Natık) ve Alevilerin Kur’an ile İlişkisi

“Alevi” üst başlığı altında anılan topluluklarda, “Âşığın sözü Kur’an’ın özü” ifadesi, deyiş ve nefeslerin (Alevi ve Bektaşi ilahileri) çoğu zaman Kur’an’dan bile daha fazla kutsallık…

Tanrı’nın Işığı ve Görkemi: Raa Haq İnancının Takipçileri ve Komşularında Güneş Kültü

Güneş, Dünya’ya en yakın yıldızdır ve güneş sisteminin merkezini oluşturur. Güneş ışınları, Dünya’daki yaşamın gelişmesi ve sürmesi için temel önkoşullardan biridir. Tüm yeryüzü yaşamının vereni…

Xızır’ın Kutsal Davarı (Bezuvar Dağ Keçileri)

Bu madde, Raa Haqi inancındaki panteist doğa kültünü Dersim’de kutsal kabul edilen bezoar keçileri örneği üzerinden inceler. Xızır, Sarik Sivan, Sıx Ahmet Dede ve Düzgün…

Ehl-i Haq (Yaresan)

Güruh-u Naci Raa Haqi’de (Dersim Aleviliğinde) Yaratılış Mitosu

Raa Haqi’de (Dersim Aleviliği ya da Kürt Aleviliği olarak da adlandırılmaktadır) Yaratılış Mitosu, Dersim Aleviliğinin kozmolojik kuruluşunu anlamak açısından temel bir anlatı ve semboller evreni…

Musahiplik – Hakkın Emri – Rızalık – İkrar – Kırmızı Kuşak

Bu videoda Ana Narin Gülçiçeği, “Musahiplik”, “Alevilikte Hakkın Emri”, “Rızalık”, “İkrar”, “Kırmızı Kuşak”, “Cem” ve “Dar” gibi temel kavramlar çerçevesinde Alevilikte evlilik ve musahiplik kurumlarını...

Ana olmak – Analık Kurumu – Toplumsal Cinsiyet & Kırmancki Dualar

Bu videoda Ana Narin Gülçiçeği, kendi yaşam deneyimlerinden hareketle “Alevilikte Analık Kurumu”nu, Dersim Aleviliği (Raa Haqi) bağlamında derinlemesine değerlendiriyor. “Jiareler” (kutsal mekanlar), “Ana Fatma”, “Dört...

Hak – Hakikat – Dört Kapı Kırk Makam – Sır – En el Hak

Bu videoda Pir Hasan Erkişi, Alevi kozmolojisinin ve inanç sisteminin merkezinde yer alan “Hak” ve “Hakikat” kavramlarını açıklamakta, bu kavramlar etrafında şekillenen “Sır”, “Dört Kapı...

Semah – Cem – Turna – Kainat/Evren

Bu videoda Pir Hasan Erkişi, Alevi inanç sisteminde merkezi bir yere sahip olan “semah” ritüelini ve semahta yer alan hareketlerin taşıdığı derin sembolik anlamları açıklamaktadır....

Saz – Alevilikte Müzik – Tembur – Bağlama – Tandura/Dandura – Cura

Bu videoda Pir Hasan Erkişi, Alevi inanç ve ritüel dünyasında müziğin taşıdığı merkezi önemi ve işlevi açıklamaktadır. "Saz", "tembur/tambur", "bağlama", "tandura/dandura", "cura" ve "rızba" gibi...

Musahiplik – Musahiplik Ritüelleri – Görgü Cemi – Ustudan – Sosyal Değişme

Bu videoda Pir Hasan Erkişi, Alevi inanç sisteminde temel bir yere sahip olan "musahiplik" kurumunu ve bu kuruma dair ritüel pratikleri ayrıntılı biçimde açıklamaktadır. "Ocak...

Abdal Musa – Abdal Musa Cemi – Görgü Cemi – İkrar – Kurban

Bu videoda Pir Celal Fırat, Abdal Musa’nın Alevi inanç sistemindeki merkezi konumunu ve onun adına düzenlenen cem ritüellerinin taşıdığı anlamı detaylı biçimde açıklamaktadır. Abdal Musa...

Kalu Bela

Bu videoda Pir Celal Fırat, Alevi kozmolojisinin temel mitolojik anlatılarından biri olan Kalu Bela kavramını açıklamaktadır. Alevi inanç sistemine göre Kalu Bela, henüz maddi evren...

Kerbela & Alevilere Yönelik Şiddet

Bu videoda Pir Celal Fırat, Kerbela olayını Alevi inanç sistemi içerisindeki tarihsel ve sembolik anlamlarını derinlemesine açıklamaktadır. Kerbela, yalnızca bir tarihsel facia olarak değil, Alevilikte...

Niyazlaşma

Bu videoda Pir Celal Fırat, Alevi inanç sisteminde "niyaz etme" ve/veya "niyaz olma" pratiğinin anlamını, kökenlerini ve toplumsal işlevlerini ayrıntılı biçimde açıklamaktadır. Niyazlaşma, Alevilikte yalnızca...
Alevilik, köklü bir inanç ve kültürel mirasa sahip olup, barış, adalet ve insan sevgisi gibi evrensel değerleri ön planda tutan zengin bir tarih ve kolektif hafızaya sahiptir. Ancak Aleviler tarih boyunca çeşitli baskılar, katliamlar ve ayrımcılıklar yaşamıştır. Bu olaylar, Alevi topluluğunun hafızasında derin izler bırakmış ve topluluğun kimliğini, inançlarını ve kültürel yapısını etkilemiştir. Aleviliğin kolektif hafızası ve sözlü geleneğinin geçmişten günümüze yaşadığı, soykırım, katliam, sürgün ve asimilasyon çabalarına rağmen varlığını sürdürmesi tarihin derinlerine kök salmış güçlü bir kolektif hafıza ve sözlü geleneği sayesinde olmuştur.
Scroll to Top

Bağış Yap

Alevi Ansiklopedisi’ne nasıl bağış yapabileceğini öğren! Alevi Ansiklopedisi’ne yapılan maddi yardımlar, Rıza Şehri Akademisi onayı ile Alevi Ansiklopedisi’nin genel giderleri için kullanılacaktır.