II. Uluslararası Alevilik Çalışmaları Sempozyumu’nda Alevi Ansiklopedisi 2–4 Temmuz 2025 | Westminster Üniversitesi, Londra

Alevi Ansiklopedisi için ayrılan özel oturumda Ansiklopedi projesini Dr. Hayal Hanoğlu ve Rıza Şehri Akademisinden Ozan temsil etti.

Açılış ve Kurumsal Destek

Sempozyum, Dr. Ümit Çetin’in açılış konuşmasıyla başladı. Çetin, Sivas Katliamı kurbanlarını andı ve Suriye’de Arap Alevilerine yönelik devam eden şiddete dikkat çekti. Westminster Üniversitesi Rektörü Prof. Peter Bonfield ise, Alevilik Çalışmaları’nın büyüyen akademik önemini vurguladı ve Alevi Ansiklopedisi’ni bilgi üretimi ve paylaşımı açısından değerli bir dijital platform olarak tanımladı. Ayrıca üniversitenin üst yönetimi, eşitlik, çeşitlilik ve kapsayıcılık ilkeleri doğrultusunda Alevi araştırmalarına destek taahhüdünü paylaştı.

Sunumların Kapsamı

Sempozyumda, Aleviliğin tarihsel adaletsizlikler ve kolektif hafıza, inanç ve ritüeller, din-devlet ilişkileri, toplumsal cinsiyet ve kadın liderliği, diaspora deneyimleri, dijital platformlardaki Alevilik, el yazmaları ve sözlü tarihler, sosyo-politik dönüşümler gibi çok çeşitli başlıklar ele alındı. Bu disiplinlerarası çerçeve, hem genç araştırmacılara hem de deneyimli akademisyenlere çalışmalarını paylaşma imkânı sundu.

Alevi Ansiklopedisi Özel Oturumu

Etkinliğin en dikkat çekici bölümlerinden biri, Alevi Ansiklopedisi’ne ayrılan özel oturum oldu. İlk gün gerçekleştirilen tanıtım sunumunda ansiklopedinin ortaya çıkış süreci, amaçları ve hedefleri ayrıntılı biçimde paylaşıldı. Projenin, Aleviliğin tarihsel, teolojik, folklorik, sosyolojik ve kültürel boyutlarını kendi kavramlarıyla, kendi dillerinden derlemeyi hedeflediği vurgulandı. Katılımcılara, ansiklopedinin sadece bir bilgi deposu değil, aynı zamanda Alevi toplumunun öznel hafızasını gelecek kuşaklara aktaran dijital ve çokdilli bir bellek mekânı olduğu aktarıldı.

Son gün yapılan “Alevi Ansiklopedisi Projesi ve Alevilik Çalışmalarının Geleceği” başlıklı atölye ise, geniş katılımlı ve ileriye dönük bir tartışma zemini sundu. Bu oturumda:

* Editoryal Süreçler: Makale kabulü, hakemlik sistemi, yayın kurulu değerlendirmeleri ve içeriklerin sürekli güncellenebilir oluşu gibi konular detaylandırıldı. Ansiklopedinin, klasik basılı ansiklopedilerin aksine, dijital ve dinamik yapısıyla zaman içinde gelişen bir platform olacağı vurgulandı.

* Katkı ve Yazar Kaydı: Ansiklopediye sadece akademisyenlerin değil, aynı zamanda Alevi toplumunun entelektüelleri, inanç önderleri ve araştırmacılarının da katkı sunabileceği; yazarların site üzerinden kayıt olup kendi maddelerini yükleyebildiği; yayın sürecinde metinlerin bilimsel ölçütlere göre incelendiği ve gerektiğinde düzeltme yapma imkânının bulunduğu anlatıldı.

* Tematik Boşluklar ve Madde Önerileri: Hangi başlıkların henüz kapsanmadığı, örneğin yerel ritüeller, kavram sözlükleri, diaspora deneyimleri ve sözlü tarih belgelerinin sisteme dahil edilmesi gerektiği tartışıldı. Katılımcılar, yeni madde önerileri ve işbirliği yolları üzerine fikir sundular.

* Ulusötesi Akademik İş Birlikleri: Ansiklopedinin, Türkiye ve Avrupa diasporası arasında köprü kurarak çokdilli içeriklerle küresel erişim hedeflediği; ilerleyen süreçte Almanca, Fransızca, Kurmancî ve Kırmanckî yayınların da planlandığı ifade edildi. Böylece ansiklopedinin sadece Türkiye merkezli değil, uluslararası ölçekte görünür bir kaynak olması amaçlanmaktadır.

* Akademik Görünürlük ve Atıf Değeri: Ansiklopedideki içeriklerin DOI numarasıyla yayımlanması, bilimsel atıf sistemine dahil edilmesi ve araştırmacılar için güvenilir bir referans noktası haline gelmesi üzerinde duruldu.

* Bu özel oturum, ansiklopedinin disiplinlerarası ve katılımcı bir akademik girişim olarak tanınırlığını pekiştirmiş; aynı zamanda Alevi çalışmaları alanında yeni nesil araştırmacılar için görünürlük, işbirliği ve ortak üretim imkânlarını ortaya koymuştur. Katılımcılar, ansiklopedinin Alevilik bilgisinin akademik dünyada meşruiyet kazanması ve toplumun kendi bilgi üretim araçlarını güçlendirmesi açısından tarihi bir girişim olduğunun altını çizmişlerdir.

Genişleyen İş Birliği

Sempozyum, Alevi Ansiklopedisi ile Westminster Üniversitesi arasında uzun vadeli bir akademik ortaklığın başlangıcına işaret etti. Bu iş birliği, Alevilik araştırmalarını kapsayıcı, titiz ve toplulukla etkileşimli bir zeminde ilerletme hedefini yansıtmaktadır. Ayrıca, Alevilik Çalışmaları’nın uluslararası akademik ağlarda daha güçlü bir şekilde yer alması için önemli bir adım oldu.

Üç gün boyunca süren canlı tartışmalar, düşünsel katkılar ve kolektif çalışma ruhu, Alevilik Çalışmaları alanının dinamizmini ve büyüme potansiyelini bir kez daha ortaya koydu. II. Sempozyum, Alevi Ansiklopedisi’nin de katılımıyla, hem akademik hem de topluluk temelli iş birlikleri için yeni yollar açan tarihi bir buluşma olarak kayda geçti.